Dodaj do ulubionych

Leśne laboratorium

Z surowca drzewnego, kory i karpiny wyrabiano niegdyś cenne produkty przemysłowe. Materiał trzeba było poddać odpowiedniej obróbce chemicznej

W przeszłości znano i powszechnie stosowano różne, wyspecjalizowane technologie przeróbki chemicznej drewna. Surowiec drzewny, korę i karpinę przerabiano na takie produkty jak: węgiel drzewny, smołę, terpentynę, dziegieć, potaż, ocet drzewny i sadze. Ich wyrabianiem, zajmowały się zakłady i wytwórnie zlokalizowane w pobliżu dużych kompleksów leśnych były to: smolarnie (zwane budami), dziegciarnie, węglarnie, potażarnie (popielarnie) oraz terpentyniarnie.

Węgiel drzewny dla hut
Wytwarzanie węgla drzewnego – w procesie suchej destylacji – ma około 4 tys. lat historii. Technologia ta powstała w Chinach i Egipcie. W Europie wypalanie drewna było już znane w okresie wpływów rzymskich w I – IV w n.e. Podstawowym sposobem, wytwarzania węgla drzewnego było jego wypalanie w jamach i kotlinach, a później w stosach obsypanych ziemią zwanych mielerzami. Układanie mielerza rozpoczynano od ustawienia słupka – zwanego duszą – wokół, którego drewno układano ściśle pod kątem i obkładano je chrustem, mchem, darnią oraz przykrywano ziemią i gliną. Następnie słupek wyciągano i mielerz zapalano od środka. W celu ograniczenia dostępu powietrza od zewnątrz mielerz ubijano. Powietrze w ograniczonych ilościach dostawało się specjalnymi kanałami z góry i z boku. W Europie wykształciły się różne typy mielerzy: słowiański, niemiecki, alpejski (włoski), szwedzki. Różniły się one wielkością oraz sposobem układania drewna – największe mielerze mieściły w sobie nawet 100 m³ drewna. Wypalanie trwało od jednego do czterech tygodni i zależało od wielkości. Z sześciu m³, gorszej jakości drewna, otrzymywano jeden m³ węgla drzewnego. Rozróżniano dwa gatunki węgla drzewnego – twardy i miękki. Twardy produkowano z drewna dębowego, bukowego, grabowego i jesionowego. Węgiel miękki wypalano z brzozy, olszy, osiki lub z drewna iglastego. Osoby zajmujące się tą produkcją nazywano węglarzami lub węgielnikami. Do dziś zachowały się w Polsce nazwy miejscowości: Węgliki, Węglarze, Smolarnie lub Zapałów, których nazwy pochodzą właśnie od tradycji wypalania węgla drzewnego. Produkt ten znajdował zastosowanie przy wytopie żelaza i w hutnictwie szkła – przy wytopie jednej tony żelaza, zużywani około 50 m³ węgla drzewnego. Węgiel drzewny stosowano również jako ulepszacz do produkcji artykułów spożywczych i spirytusowych oraz do podgrzewania samowarów. Natomiast drewno lipowe.

(...)

Andrzej Stróżczyński

To jedynie fragment tekstu. Chcesz czytać całe teksty?  Zamów prenumeratę "Nowej Gazety Leśnej"!

WIĘCEJ




Dodano 09:48 31-03-2015


  


  


  


  


  


Subskrypcja

Zostań naszym subkskrybentem a powiadomimy Cię o każdej nowości na naszej stronie.


Reklama